اثر روغن ماهی درآرتريت روماتوئید
اثر روغن ماهی درآرتريت روماتوئید به یاد مرحوم دکتر رضائی مجد که در سال 1372 در کنگره بیماریهای مفاصل و بافت همبند شهرستان بابل به تاثیر روغن ماهی در آرتریت روماتوئید اشاره نمود. مقدمه: آرتریت روماتوئید (RA) يک بيماری التهابی سيستميک است که بعلت افزایش آزاد شدن فاکتورهای پیش التهابی ( inflammatory Pro - ) مثل لكوترينB4 و اينترلوكين -1 (IL-1 ) .در بدن رخ ميدهد. بدنبال آزاد شدن مواد توکسیک ذکر شده در سینوویوم ،تخریب غضروف رخ میدهد حدود 2% جمعیت جهان از این بیماری رنج میبرند بیماری در جنس مونث 3 برابر شایع تر از جنس مذکر می باشد. علائم اصلی این بیماری عبارتند از التهاب ( بخصوص درد و تورم ) مفاصل مبتلا ، خشکی صبحگاهی(morning stiffness)،خستگی و ضعف عمومی مقالات زیادی در ژورنال تغذیه بالینی امریکا نشان داده اند که اسیدهای چرب امگا -3 (که بوفور در روغن ماهی یافت میشوند)یک شیوه امن و ارزان جهت کنترل درد التهاب مفاصل میباشند. حدود 40 سال است که پزشکان دانسته اندچربی های غیراشباع امگا-3 هم میتوانند مانند داروهای ضد التهابی – که سالیانه میلیاردها دلار از اعتبار کشورهای امریکای شمالی را به خود اختصاص میدهند – درد و تورم مفاصل را بلوک نمایند.افزایش قابل ملاحظه در میزان شیوع آرتریت (التهاب مفاصل )در طی صد سال اخیر میتواند بعلت رژیم غذایی امروزی باشد که سرشار از روغن های نباتی حاوی اسیدهای چرب امگا-6 است(که پروستاگلاندینهای ایجادکننده التهاب را تشکیل میدهند و باعث افزایش تورم و درد مفاصل میگردند) اما تحقیقات بیشماری نشان داده اند که اضافه کردن منابع غنی اسیدهای چرب امگا-3 مثل روغن ماهی ومیتواند باعث کاهش درد در آرتریت روماتوئید شود. برای کمک به این تخفیف درد ،لازم است مصرف اسیدهای چرب امگا-6 کاهش یابد. مکانیسم اثر روغن ماهی در آرتریت روماتوئید همانگونه که در مقدمه ذکر شد ،آرتریت روماتوئید بدنبال تجمع لنفوسیت های T ، ماکروفاژها و پلاسما سل ها بداخل سینوویوم و افزایش تولید سایتوکین های پیش التهابی رخ میدهد. ایکوزانوئیدهایی که از اسید آراشیدونیک و سایتوکین ها سنتز می شوند باعث تخریب پیشرونده غضروف و در نهایت استخوان میگردند.اما روغن ماهی بدلیل داشتن اسیدهای چرب امگا-3 خاصیت ضد التهابی دارد. EPA (ايكوزاپنتا انوئیک اسید )موجود در روغن ماهی تولید ایکو زانوئیدها از اسید آراشیدونیک را کاهش میدهد و بدین ترتیب تولید سایتوکین های پیش التهابی را کم مینماید .DHA موجود در روغن ماهی نیز در کاهش تولیداینترلوکین -1 موثر میباشد. بدین ترتیب از پیشرفت پروسه التهابی جلوگیری میشود . شواهد پاراکلینیک در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید محققین اسپانیایی گزارش کردند سطح اسیدهای چرب امگا-3 در خون وبافت سینوویوم بیماران آرتریت روماتوئید کمتر از افراد طبیعی میباشد .در یک مطالعه در اسپانیا با مقایسه نمونه خون و مایع مفصلی بیماران آرتریت روماتوئید با گروه کنترل (افراد سالم) مشخص گردید که: * بیمارانRA سطح پائین تری از EPA (ايكوزاپنتا انوئیک اسید )در پلاسمای خون و مایع مفصلی دارند . * سطح ) DHAدوکوزاهگزانوئیک اسید )هم در مايع مفصلی بیماران RA پائين تر بوده اما در پلاسمای خون افرادRA با افراد سالم تفاوت چندانی نداشته است . بدین ترتیب محققین نتیجه گرفتند که بیماران RA پروفایل اسید چرب غیر طبیعی داشته وکاهش قابل ملاحظه ای دربرخی اسیدهای چرب ضروری دارند. بدین علت دریافتند که منابع غنی از اسیدهای چرب آمگا-3 (مانند روغن ماهی) در درمان RA مفید میباشد. اثر روغن ماهی بر علائم RA محققین دانشکده پزشکی آلبانی و دانشگاه نیویورک گزارش میکنند که روغن ماهی کاملاً در تخفیف علائم RA موثر است. در یک مطالعه بیماران RA در سنین 74-23 سال که از یک بیماری بمدت بیش از 3 سال رنج می بردند موردبررسی قرار گرفتند .این مطالعه نشان داد که پس از 14 هفته درمان با روغن ماهی (حاوی حداقل 3 گرم روغن ماهی در روز): 1- تعداد مفاصل دردناک کاهش یافت(از 9 به 5/5 رسید) 2- فاصله زمانی از زمان برخاستن از خواب تا شروع خستگی صبحگاهی افزایش یافت (5/2 ساعت افزایش داشت.) 3- مدت خشکی صبحگاهی و تعداد مفاصل متورم کاهش قابل ملاحظه ای نداشته است. روغن ماهی بهمراه ویتامینE در آرتريت روماتوئيد بسيار مفيد است . مطالعه ای که توسط پروفسور Jaya Vankatraman در مدل های موش انجام شد نشان داد ترکیب روغن ماهی + ویتامین E باعث كاهش سطح سايتوكين های التهابی و پروتئئن های ایجادکننده التهاب مفاصل میگردد.این مطالعه که در ژورنال دانشکده تغذیه امریکا نیز منتشر شد بعنوان مقاله علمی برتر شناخته شده است. Vankatraman اعلا م کرد علائم این مدل موش بسیار مشابه علائمی است که در انسان مبتلا به RA رخ ميدهدترکیب روغن ماهی +ویتامین E باعث ايجاد تعادل بين سایتوکین های پیش التهابی و سایتوکین های ضد التهابی میگردد. این ترکیب گرچه ممکن است نتواند از ایجاد RA جلوگیری کند اما میتواند علائم بیماری را بتاخیر بیندازد و نیاز به دارو درمانی را کاهش دهد. بطوریکه کسانیکه قبلاً 10 آسپیرین در روز مصرف میکردند تعداد قرص در آنها به 5 عدد در روز تقلیل یافته است.در مطالعه مذکور مدل های موش با تغییر ژنتیکی دچار علائم می شدند(اعم از تخریب غضروف و ...)این موش های تغییر ژن یافته با روغن ماهی +ویتامینE تغذيه شدند .نتایج ارزیابی سرم خون موشها نشان داد که سطح خونی پروتئین های ایجادکننده التهاب در گروه مذکور پائین تر بوده است.پس مشخص شده که روغن ماهی + ویتامين E باعث تاخير در پيشرفت واکنش های التهابی می شوند. روغن ماهی در برخی بیماران میتواند جایگزین داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID ) گردد. شواهد قابل ملاحظه ای وجود دارند که نشان میدهند روغن ماهی میتواند علائم RA را کاهش دهد.محققین دانشکده آلبانی دریافتند در بیمارانی که بطور منظم روغن ماهی دریافت میکنند می توان سطح NSAID را کاهش داده یا آنها را قطع نمود(برحسب شدت و مرحله بیماری) بدون اینکه بیماری مجدداً شعله ور گردد.
|
All Rights Reserved